Toruń – spacer z głową w chmurach. Ciekawe miejsca, atrakcje.

Piernikami pachną święta, piernikami i choinką – i dokładnie tak wyobrażałam sobie, że pachnie Toruń. W Toruniu wstał nieśmiało nowy dzień, dworzec Toruń – Miasto raczej odstrasza niż zachęca, piękne poranne promienie słońca starają się zrekompensować kiepski widok, zapach podkładów kolejowych i opuszczonej poczekalni.

Pociąg IC z Nowego Dworu Mazowieckiego do Torunia miał zaledwie 15 minut opóźnienia, jechał prawie 3 godziny – ostatnio polubiłam wycieczki pociągiem, mogę w spokoju poczytać. Z dworca na Stare Miasto jest bardzo blisko, dosłownie kilka kroków. Toruń wydaje się być jeszcze senny, Lenkiewicz – najlepsza lodziarnia w mieście jest już otwarta, zamawiam lody o smaku piernika. Patrzę na miasto, widzę jak budzi się do życia, cisza zmienia się w nieśmiały gwar. Dochodzi dziesiąta.

Toruń ma dokładnie wszystko to co lubię: anioły, wiatraki (w środku miasta jest urokliwy skansen, ale o tym później), wąskie malownicze uliczki, piękne balkony, księgarnie i ogólnie wydaje się być miastem bardzo „zaczytanym”. Stare Miasto malowniczo położona nad samą Wisłą robi niesamowite wrażenie. Pociąg powrotny mam o dwudziestej, mogę w Toruniu spędzić cały dzień.

Jeden dzień w Toruniu – ciekawe miejsca, atrakcje:

Rynek Staromiejski – Toruń.

Toruński Rynek Staromiejski jest o wiele mniejszy od krakowskiego, ale razem z labiryntem okolicznych wąskich i krętych uliczek stanowi przestrzeń, w której łatwo można zabłądzić, co akurat może okazać się plusem i impulsem do odszukania ciekawych i ukrytych miejsc.

Kamienica Pod Gwiazdą (Rynek Staromiejski 35).

Kamienicę warto zwiedzić przede wszystkim ze względu na zachowane oryginalne i charakterystyczne dla dawnego Torunia barokowe wyposażenie wnętrza, m.in. wspaniałe polichromie i drewniane kręcone schody z postacią rzymskiej bogini Minerwy i lwem.

Krzywa Wieża (ul, Pod Krzywą Wieżą 1).

Krzywa Wieża to średniowieczna baszta obronna, która swoją nazwę zawdzięcza znacznemu odchyleniu od pionu.

Według legendy, jej powstanie wiąże się z postępkiem jednego z toruńskich krzyżaków, który wbrew obowiązującym go zasadom zakochał się i spotykał z piękną córką bogatego kupca. Pokutą za złamanie ślubu czystości miało być wzniesienie pochyłej wieży jako symbolu odejścia od surowej zakonnej reguły.

Dziś mówi się że ci, których grzechy cięższe są od grzechu wspomnianego krzyżaka, nigdy nie zdołają utrzymać równowagi opierając się plecami o ścianę wieży. Nie przewrócą się za to te osoby, które pochwalić można za prawość, wierność i uczciwość. Tego rodzaju „test prawości” jest od wielu lat obowiązkowym punktem wszystkich pojawiających się w tym miejscu wycieczek.

Dom Kopernika (Mikołaja Kopernika 15).

Nie ulega wątpliwości, że Mikołaj Kopernik urodził się w Toruniu, dlatego też tu, w dwóch zabytkowych kamienicach należących niegdyś do jego rodziny znajduje się muzeum prezentujące sylwetkę wielkiego astronoma i jego dokonania.

Dzięki gruntownej modernizacji przeprowadzonej w latach 2017–2018 Dom Mikołaja Kopernika zyskał nowy blask. Dziś jest to miejsce łączące najnowsze technologie multimedialne z historyczną tkanką zabytkowego domu średniowiecznego. Zwiedzający mogą oczekiwać wiedzy i wrażeń ogniskujących się wokół trzech tematów: nauka dawna i współczesna, życie codzienne rodziny mieszczańskiej w późnogotyckim hanzeatyckim domostwie oraz życie i dzieło Mikołaja Kopernika.

Piernikowa Aleja Gwiazd w Toruniu.

 

Od 2003 r. nawierzchnię Rynku Staromiejskiego pod Dworem Artusa zdobi rozbudowywana corocznie Piernikowa Aleja Gwiazd. Piernikową 'katarzynką’ – jednym z najbardziej toruńskich motywów wyróżnia Toruń osoby tu urodzone lub wychowane, które swoimi osiągnięciami rozsławiają to miasto.

 

Toruńskie pierniki – największy skarb Torunia.

Pierniki ze względu na dodawane do ciasta drogie przyprawy sprowadzane z dalekiej Azji i Afryki, były w średniowieczu ciastem luksusowym. W późniejszym wieku upowszechniły się wraz ze spadkiem cen. Długotrwały proces dojrzewania i użycie korzennych przypraw sprawia, że pierniki można długo przechowywać i transportować na duże odległości. Przepisy na miodowe ciasto znane były już w starożytności. W średniowiecznej Europie korzenne przysmaki rozpowszechniły się w miastach hanzeatyckich, a w Polsce – oprócz Torunia – również w Gdańsku i Szczecinie. Wyrabiano zarówno pierniki miękkie, przeznaczone do jedzenia, jak i twarde – ozdobne.

Tradycyjne miały najrozmaitsze kształty, np. serca, zwierzęta, postaci ludzkie. Specyficznym toruńskim wynalazkiem są katarzynki, czyli pierniki w kształcie sześciu połączonych kół. Z ich powstaniem wiążą się d wie legendy – wedle pierwszej ten nietypowy kształt zawdzięczamy zakochanemu w córce mistrza czeladnikowi; drugi głosi, że pierwsze katarzynki wyszły spad ręki Katarzyny, która zastępowała chorego ojca w pracowni.

Piernikowe warsztaty.

Na piernikowe warsztaty warto kupić bilet dużo wcześniej (można je kupić przez Internet), w weekend bilety są zazwyczaj wykupione. Pofabryczny budynek piernikarskiej firmy Gustava Weesego został zmodernizowany i twórczo przekształcony w pełną atrakcyjnych rozwiązań ekspozycję. Już sam budynek jest wyjątkowy. Zwiedzający mogą przekonać się także jak dawniej wypiekano pierniki. Prezentowane są różne rodzaje pieców – od zrekonstruowanego pieca z czasów średniowiecza, poprzez piece z przełomu XIX i XX wieku, po piec z XX stulecia. W Sali surowców na parterze można poznać składniki ciasta piernikowego, dowiedzieć się, skąd pochodzą, jak wyglądają i jak pachną egzotyczne przyprawy do pierników oraz jakich narzędzi używa pszczelarz, by pozyskać miód.

Pomniki, rzeźby miejskie w Toruniu.

Stojący w południowo-wschodnim narożniku staromiejskiego rynku pomnik Mikołaja Kopernika jest jednym z najważniejszych symboli Torunia. Odlany w pracowni znanego berlińskiego rzeźbiarza Fryderyka Tiecka, został ustawiony w obecnym miejscu w 1853 roku. Łaciński napis na cokole informuje, że upamiętnioną osobą jest Mikołaj Kopernik, torunianin, który ruszył Ziemię a zatrzymał Słońce i niebo.

Z pomnikiem Kopernika wiąże się wiele sympatycznych zwyczajów. Tu właśnie władze toruńskiego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika oddają cześć swemu patronowi w każdą rocznicę jego urodzin. U stóp astronoma prezydent Torunia spotyka się co roku z uczniami najlepszych klas toruńskich szkół. Mniej poważny charakter mają studenckie juwenalia, w czasie których posąg astronoma jest przebierany w rozmaite stroje bądź staje się centralnym punktem zabawnych aranżacji. W grudniu sędziwego astronoma zdobi czerwona czapka jego imiennika – Świętego Mikołaja, zaś w pobliżu ustawiana jest wysoka i pięknie ozdobiona choinka.

Pomnik Kopernika jest najbardziej popularnym miejscem spotkań torunian i najczęściej fotografowanym obiektem Torunia – miasta, w którym przyszły astronom spędził pierwsze osiemnaście lat swojego życia.

Statuetka grającego na skrzypkach flisaka otoczonego zasłuchanymi żabami, w formie fontanny, jest jednym z symboli Torunia. Symboli, który odwołuje się do nierozerwalnego związku dobrobytu Torunia z Wisłą, będącą w dziejach miasta arterią komunikacyjną łączącą go ze światem, a przez to wpływającą na rozwój jego gospodarki i kultury.

Pręgierz – osioł dla żołnierzy toruńskich, stojący w dzisiejszej formie u zbiegu ul. Żeglarskiej i Szerokiej jest nawiązaniem do historycznego pręgierza, stojącego przed rozbiorami w tymże miejscu. Figura osła nawiązuje do stosowanych w dawnym Toruniu kar za drobne i cięższe przewinienia, wymierzanych tutaj – w pobliżu odwachy – dla żołnierzy toruńskich sił zbrojnych. 

Aranżacją w postaci rzeźby siedzącego pieska w 2004 r. upamiętniono rysunkowych bohaterów satyrycznych historyjek stworzonych przez Zbigniewa Lengrena.
Pies Filuś, będący wiernym towarzyszem profesora Filutka w charakterystycznych 3-obrazkowych komiksach publikowanych od 1948 r. na łamach czasopisma „Przekrój” przez wiele lat był ulubieńcem czytelników. W Toruniu siedzący Filuś trzyma w pysku melonik profesora, czeka cierpliwie na jego powrót, pilnując jednocześnie profesorskiej parasolki opartej o latarnię. Szybko stał się ulubieńcem nie tylko dzieci, zyskując sympatię również dorosłych. Wkrótce też obrósł opowieściami i przesądami, sugerującymi jakoby pociągnięcie jego ucha miało przynieść szczęście, dotknięcie ogona zwiastować wielką miłość, a melonika – powodzenie na egzaminach. 

Na Rynku Nowomiejskim „przysiadła” na jednej z ławeczek przy zborze ewangelickim przekupka, pod pachą trzyma gęś, ma też koszyk, z którego wysypują się jajka, a u stóp – wagę. Obiekt nawiązuje do funkcji targowej historycznie i współcześnie przypisanej Rynkowi Nowomiejskiemu.

Na skrzyżowaniu ulic Królowej Jadwigi i Małe Garbary na  Nowym Mieście uwagę zwraca stojąca pośrodku rzeźba – postać kobieca. To piernikarka toruńska. Spieszy z koszem pełnym toruńskich pierników 0 „katarzynek”. Figura upamiętnia oczywiście toruńskie tradycje piernikarskie sięgające XIV w., ale przede wszystkim nawiązywać ma niedalekiej fabryki pierników Gustava Weese’go –  założonej w 1751 r. przy ul. Strumykowej, sięgającej zapleczem do ul. Małe Garbary.

Ceramiczny smok nawiązuje do archiwalnych wydarzeń z 1746 r., kiedy to rzeczywiście smok pojawić się miał na Przedzamczu aż dwukrotnie! Relacja o smoku w Toruniu została spisana w kancelarii miejskiej 13 sierpnia 1746 roku według zeznań dwóch świadków – mistrza ciesielskiego Johanna Georga Hieronimi, który widział nietypowego stwora 13 czerwca tegoż roku, oraz Katahariny Storchin, żony miejskiego żołnierza, która miała ujrzeć smoka w pierwszych dniach lipca. Potwór miał mieć długość 3,5 łokcia (prawdopodobnie ok. 2 metrów), cztery łapy jak jaszczur, ale zrośnięte błonami tak jak u nietoperza. Hieronimi określił kolor smoka jako czarny, Storchin podała, że tułów i głowa smoka były ciemnoszare, a ogon jasnobrązowy i błyszczący. Według obu relacji smok pojawił się w pobliżu Strugi Toruńskiej w rejonie Przedzamcza – Hieronimi widział, jak zwierzę leciało od Domu Pracy Przymusowej (rejon dzisiejszej Generałówki) do murów koło zamku krzyżackiego, gdzie się skryło. Storchin zaś widziała smoka lecącego od strony Bramy Kotlarskiej (dziś skrzyżowanie ul. Szerokiej i Przedzamcza) w stronę ruin zamku. Kobieta zeznała również, że 30 lat wcześniej podobnego stwora widziano w ogrodzie toruńskiego burmistrza Kazimierza Leona Schwerdtmanna.

„Spacer z głową w chmurach”.

 

Toruń trzeba zwiedzać z „głową w chmurach” . Spacerując ulicami Starego Miasta, warto wypatrywać umieszczonych na parapetach i gzymsach barwnych ceramicznych figur, Najłatwiej zauważyć popiersia mieszczan, które zdobią okna wychodzące na dziedziniec ratusza. Podobne postacie możemy znaleźć na ulicy Podmurnej, na zachowanym fragmencie muru obronnego- są tam wojowniczo wyglądający rycerze, w tym jeden Krzyżak, ale też mieszczki w oryginalnych nakryciach głowy.

Jako pierwsza pojawiła się w 2007 r. roku grupa mieszczan, których postacie nawiązują do średniowiecznego malowidła Pasji Chrystusowej z kościoła św. Jakuba. Nieznany artysta umieścił sceny Męki Pańskiej w realiach XV-wiecznego Torunia, co pozwoliło poznać ubiory i obyczaje ludzi zaludniających niegdyś gotyckie uliczki grodu Kopernika.

 

Na ulicy Podmurnej, na starych, ceglanych obwałowaniach pomiędzy basztą  Koci Łeb a budynkiem CSW, rozsiedli się czytelnicy – kilka postaci pogrążonych w lekturze książek. Autorką figurek jest toruńska artystka Małgorzata Wojnowska-Sobecka.

Z kolei okna Ośrodka Czytelnictwa Chorych i Niepełnosprawnych przy ul. Szczytnej nawiedziła grupka aniołów. Alicja Bogacka ubrała swoje magiczne istoty w kostiumy wzorowane na secesyjnych detalach architektonicznych starówki.

Odwiedziłam kilka toruńskich księgarni, myślałam, że może znajdę interesującą książkę o Toruniu, najbardziej lubię reportaże, ale nic nie znalazłam, a szkoda, miasta ma przecież bardzo ciekawą historię.

Niewidzialny Dom – poczuj, zrozum.

Niewidzialny Dom jest jedną z 5 atrakcji turystycznych na świecie (o których wiemy), która pokazuje świat wyłączając zmysł wzroku. Jest jednym z 5 najważniejszych miejsc do zobaczenia w Toruniu.

…myślisz, że świat jest taki jakim go widzisz. Czujesz, że wszyscy tak myślą. A jeżeli ktoś, choć na chwilę, wyłączyłby Tobie zmysł widzenia, zmieniłbyś swoje zdanie. Niewidzialny dom jest odpowiedzią na wiele pytań, często nie zadanych pytań. Niewidzialny Dom pokaże Ci świat, którego nie możesz zobaczyć. Nawet nie wiesz, że istnieje.

Zwiedzanie trwa około jednej godziny, odbywa się w całkowitej ciemności, w obecności przewodnika. Grupy zwiedzające liczą do 8 osób.

Rynek Nowomiejski w Toruniu.

Rynek Nowomiejski to centralny plac średniowiecznego Nowego Miasta Torunia – drugiej po  Starym Mieście średniowiecznej dzielnicy Torunia wchodzącej w skład obszaru objętego wpisem na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Rynek Nowomiejski miał i nadal ma głównie charakter targowy. Tu panuje cisza i spokój.

Bulwar Filadelfijski w Toruniu.

Bulwary nadwiślańskie, ciągnące się wzdłuż Wisły na całej długości średniowiecznych murów miejskich i dalej, są jednym z najbardziej ulubionych miejsc spacerowych torunian i turystów. Latem tłumnie wypełnione, pełne gwaru ludzi spacerujących i siedzących na stopniach, ławkach i w ogródkach piwnych.

Podziwiać stąd można m.in. zielony przeciwległy brzeg Wisły – tj. wyspę Kępę Bazarową, porośniętą lasem łęgowym, stanowiącym rezerwat przyrody. Jest on także przystosowany do spacerów, znajduje się tu także punkt widokowy, skąd podziwiać można słynną nadwiślańską panoramę toruńskiego Średniowiecznego Zespołu Miejskiego. Kępa Bazarowa to kolejna z proponowanych promenad spacerowych. Nie mniej urokliwy jest widok od strony bulwarów – ciągnące się wzdłuż ulicy średniowieczne mury obronne z bramami i basztami, zza których wyłaniają się kamienice, wieże i ruiny zamku krzyżackiego. 

Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu – skansen w samym centrum miasta.

W samym centrum miasta nieopodal zabytkowej starówki znajduje się niewielki skansen. Możemy tu zobaczyć: chałupy, zabudowania gospodarcze, remizę strażacką, kuźnię, wiatrak i młyn wodny oraz barkę rybacką. Ogółem znajduje się tu 19 dużych obiektów architektury ludowej, które translokowane zostały z Kaszub, Borów Tucholskich, Kociewia, Kujaw, ziemi chełmińskiej i dobrzyńskiej. Pochodzą głównie z XVIII i XIX wieku, w większości to oryginalne budynki – rozebrane, przeniesione, zakonserwowane i ponownie zmontowane na terenie Parku. Ich uzupełnienie stanowi mała architektura, reprezentowana przez 49 obiektów m.in. piwniczki-ziemianki, przybudówki, studnie, gołębnik, przykłady różnorodnych płotów i ogródków kwiatowych i warzywnych oraz przydrożne krzyże i przydomowe kapliczki. Wszystko to ma wpływ na wiejski charakter Parku i odtwarza klimat wsi z przełomu XIX/XX w.

Wyposażenie zagród i wnętrza budynków stanowią przedmioty codziennego użytku charakterystyczne dla tego okresu i dla poszczególnych regionów, z uwzględnieniem ich różnorodności wynikającej ze statusu społecznego i majątkowego ich mieszkańców. We wnętrzach chałup prezentowane są sprzęty i meble, wizerunki świętych, pamiątki rodzinne, pielgrzymkowe, odpustowe, fotografie rodzinne, odzież codzienna i odświętna, nakrycia stołowe.

Wiatrak typu „koźlak z Wójtówki wzniesiony został w 1896 r. i użytkowany był przez trzy pokolenia młynarzy z rodu Salamońskich. Dziś nadal w pełni sprawny, uruchamiany jest w czasie imprez organizowanych na terenie parku. Jest to wiatrak słupowy, którego bryła budynku obracana była na nieruchomej konstrukcji. Przed rozpoczęciem przemiału młynarz ustawiał wiatrak przy pomocy kołowrotu względem kierunku wiatru i w zależności jego siły nadawał odpowiednie napierzenie skrzydłom. Regulował także rozstaw kamieni młyńskich, dostosowując go do rodzaju ziarna i gatunku mąki, jaki zamierzano uzyskać. Uruchomione skrzydła wprawiały w ruch inne urządzenia. Proces mielenia rozpoczynał się od wsypania ziarna do kosza, z którego dalej trafiało pomiędzy kamienie mielące, gdzie rozdrabniane było ziarno. Uzyskane w ten sposób mlewo trafiało do skrzyni mącznej znajdującej się na pierwszej kondygnacji wiatraka, gdzie w specjalnym odsiewaczu odbywał się proces odsiewania mąki od otrębów. Na końcu wygarniano mąkę, przesypywano ją do worków, ważono i windą przez drzwi mączne przetransportowywano ją na stojący pod wiatrakiem wóz.

Młyn wodny ze Strzyg zbudowany został na początku XX w. Napęd młyna początkowo stanowiło koło wodne, później była to turbina. Oba rozwiązania poprzez system transmisyjny wprawiały w ruch poszczególne urządzenia, w tym złożenie kamieni młyńskich. Transportowane windą ziarno wsypywano do kosza zasypowego łuszczarki, gdzie po oczyszczeniu drewnianą rynną transportowane było dalej do elewatora. Ten z kolei transportował je na górną kondygnację, gdzie trafiało na ruchome koryto nachylone w kierunku kosza zasypowego mlewnika, znajdującego się na środkowej kondygnacji. Na końcu mlewo drewnianą rynną trafiało do elewatora i wędrowało na górną kondygnację do skrzyni mącznej z odsiewaczem. Obecnie we młynie prezentowane jest wyposażenie pierwotne oraz to po modernizacji.

Od 1 lipca do 30 września
wtorek-czwartek, piątek-niedziela: 10.00-18.00
środa 9.00-16.00

od 1 października do 30 kwietnia
wtorek-piątek 9.00-16.00
sobota-niedziela 10.00-16.00

Dzień dobiega końca, pora wracać do domu.

Lubisz to co robię?  Będzie mi niezmiernie miło jeśli wypijemy razem kawę.