Malta – Marsaskala i Vittoriosa (Birgu). Gdzie autobus zawiezie i nogi poniosą – zwiedzania dzień 5

Rano pojechaliśmy autobusem numer 41 (z Mellieha) do Valletty i przesiedliśmy się w autobus numer 93 jadący do Marsaskala. Podróż z Mellieha do Marsaskala trwa ponad dwie godziny. Pierwsze wrażenie łał, ale to chyba po części zasługa słońca, pogoda Nam dopisuje.

Marsaskala to małe rybackie miasteczko, ale obecnie z rybołówstwem ma mniej wspólnego niż Marsaxlokk – w dzisiejszych czasach jest letnim kurortem. Jeszcze w 1905 roku mieszkały tu zaledwie 53 osoby.

W przeszłości okolica ta była lepiej znana sycylijskim rybakom niż samym Maltańczykom, o czym świadczy nazwa miasta – z arabskiego oznacza „Port Sycylijczyków”. Maltańskie określenie miasta oznacza „Dolinę Wiosny”. To drugie o wiele bardziej mi się podoba.

W lutym panuje tu cisza i spokój, widać tylko pojedynczych turystów spacerujących promenadą wzdłuż zatoki. Teraz miejsce to świeci pustkami, ale ponoć w okresie letnim tętni życiem.

Ciekawostką jest, że wody w pobliżu Marsaskali kryją wiele wraków, a ostatnim ze statków, który zatonął w pobliżu miasta 23 września 1969 roku, był grecki tankowiec „Angel Gabriel”.

Tankowiec „Anioł Gabriel”osiadł na mieliźnie w punkcie il-Gżira, na granicy Marsascali, obecnie znajduje się tu hotel „Jerma Palace”. Jest to najbardziej wysunięty na wschód punkt wysp maltańskich.

W tym czasie miejsce to było ciche i kameralne, a jedyną wartą uwagi budowlą była Wieża St Thomas. Droga prowadząca z rejonu „Syberii” w Marsascali była nieco szersza niż wiejska ścieżka. Marsascala była wówczas malowniczą wioską rybacką i letnią miejscowością wypoczynkową.

Informacja o wraku przyciągnęła tu tysiące ludzi . Dla wielu z nich była to ich pierwsza wizyta w Wied il-Għajn ( Marsascala).

Burza była bardzo silną północno-wschodnią Gregale (silny, gwałtowny wiatr wiejący z północnego wschodu m.in. na Malcie), trwała około pięciu dni i zniszczyła wiele łodzi, szczególnie w Għadira, St Paul’s Bay i St Julian’s. Prom Gozo Jylland zawiesił usługę z powodu braku odpowiednich miejsc do cumowania w Marfa, która jest bardzo narażona na Gregale.

Z Marsaskala wróciliśmy do stolicy ( autobusy 91, 92, 93 ). Kolejne miejsce, które mamy w planach zobaczyć to Vittoriosa (Birgu) (można tam dojechać autobusem numer 3 lub 2).

Vittoriosa (Birgu).

Vittoriosa (Birgu) była pierwszą siedzibą joannitów, kiedy rycerze przybyli na wyspę. Wówczas półwyspu bronił tylko Fort Świętego Anioła (St Angelo).

Dawna siedziba rycerzy jest najciekawszym z Trzech Miast (Cospicua, Vittoriosa oraz Senglea) i najmniej zniszczonym przez bombardowania podczas II wojny światowej.

Pomnik Zwycięstwa został zamówiony przez wielkiego mistrza Ramona Perellosa y Roccafula w 1705 roku. Został on profesjonalnie odrestaurowany kilka lat temu, a dzieło zostało bardzo docenione przez wszystkich miłośników historii i mieszkańców Vittoriosa.

Kaplica Matki Bożej z Damaszku jest częścią Oratorium Świętego Józefa, w którym dziś mieści się muzeum kolegialne.

Kiedy rycerze zakonu Jannitów zostali wypędzeni w 1523 z wyspy Rodos przez Sulejmana Wspaniałego, razem z nimi na siedmioletnią tułaczkę udało się 400–1000 rodyjskich Greków. Zabrali ze sobą m.in. bizantyńskie ikony. W 1530 rycerze Joannici, wraz z towarzyszącymi im uchodźcami z Rodos, osiedli w Birgu (Vittoriosie) na Malcie.

28 czerwca 1554 obrazy umieszczone zostały w kościołach, przekazanych Grekom przez proboszcza Birgu Antona Vassallo: św. Katarzyny Aleksandryjskiej (ikona Matki Bożej z Damaszku) oraz św. Antoniego (ikona Madonny Eleimonitra).

Kiedy rycerze opuścili Birgu i zamieszkali w nowej stolicy Valletcie, wielu Greków, przybyłych z nimi z Rodos, również przeniosło się do nowego miasta. W 1580 zakończyli oni tam budowę kościoła, w którym mogliby odprawiać nabożeństwa w rycie greckim. Siedem lat później ikona została uroczyście przeniesiona z Birgu do Valletty.

Kaplica św. Katarzyny przylegała do niewiele większego kościoła Nawiedzenia. Społeczność grecka wykorzystywała jedynie swoją kaplicę; tymczasem z upływem czasu przyległy kościół niszczał i w końcu uległ zawaleniu. Na jego miejscu, w roku 1722 postawiony został nowy kościół. Jego główny ołtarz przeznaczony został do odprawiania liturgii w rycie łacińskim, zaś liturgia grecka wciąż mogła być odprawiana w kaplicy przy ołtarzu bocznym, będącym jedyną pozostałością pierwotnej świątyni. Grecka społeczność Birgu używała kaplicy do roku 1780.

24 lutego 1832 Bractwo św. Józefa zakupiło kościół Nawiedzenia oraz kaplicę grecką, zamieniając je w oratorium. Kaplica grecka została odnowiona, w ołtarzu umieszczono kopię ikony Matki Boskiej z Damaszku przeniesionej w XVI wieku do Valletty ( *Źródło: Wikipedia).

Dziś świątynia nie jest już używana do posług religijnych i jest zamknięta dla publiczności. Otwarta bywa tylko w święta, ale jest ważną częścią muzeum parafialnego, z wielką troską utrzymywanego przez mieszkańców tego miasta.

Kościół Świętego Wawrzyńca w Vittoriosie jest uznany za pierwszą maltańską świątynie zakonu joannitów, jednak budowla pochodzi jeszcze z czasów, zanim na wyspę przybyli rycerze, gdyż jej powstanie datuje sie na 1090 rok. Pierwotna świątynia została prawdopodobnie ufundowana przez Rogera I – normandzkiego władcę. Patron kościoła Święty Wawrzyniec, był męczennikiem, który w 258 roku został spalony żywcem. Scenę męczeństwa świętego przedstawia obraz ołtarzowy namalowany przez Mattia Pretiego (*Źródło: „Malta” wydawnictwo Travelbook).

Kute balkony i drewniane wykusze zdobią wiele domów w Vittoriosie (Birgu), można tu chodzić godzinami i podziwiać te wąskie uliczki, piękne kamienice. W mojej ocenie jest to najbardziej klimatyczne miasto na Malcie.