Święto Matki Boskiej Zielnej w Skansenie Ziemi Łowickiej w Maurzycach.

Chyba każda dziewczynka uwielbia pleść wianki. Pamiętam jako dziecko najczęściej robiłam wianki z kwiatów mleczy, wyglądały cudownie, ale strasznie barwiły ręce, ciężko je było później domyć. Jak przekwitły mlecze, to plotłyśmy wianki z kwiatów koniczyny i z chabrów.

15 sierpnia w Maurzycach poczułam się znowu jak mała dziewczynka. Plotłam wianki, robiłam kwiaty z krepiny. Fajnie się tak czasem cofnąć do czasów Naszych Dziadków. Mieszkam zaledwie 60 km od Łowicza, wiec meble, naczynia podobne do tych jakie widziałam w skansenie miała moja Babcia.

Po szkole biegłam zawsze do Babci Zosi, na kuchni piekłyśmy plasterki ziemniaków, mówiłyśmy na nie „talarki”. Babcia była prawdziwą czarodziejką, zawsze potrafiła wyczarować z niczego najwspanialsze dania. Na obiad często robiła „sine kluski” – „przecieraki” czasem okraszała je samymi skawreczkami albo białym serem – najlepsze danie pod słońcem. Takie wykwintne danie to przysmak lokalny ziemi łowickiej.

W skansenie w Maurzycach można posmakować lokalnej kuchni, ja jadłam przepyszną zalewajkę, na świeżym powietrzu smakuje najlepiej. W powietrzu roznosił się wtedy zapach dzikiej róży, zapach lata.

Moc bukietów – czyli trochę o święceniu wianków.

Święto Matki Boskiej Zielnej w skansenie w Maurzycach obchodzone było bardzo uroczyście, jedną z atrakcji było plecenie wianków i robienie bukietów. Na uroczystej mszy świętej, w przepięknym drewnianym kościółku przeniesionym z Wysokienic ( na terenie skansenu) ksiądz później święcił przepiękne bukiety i kolorowe wianki.

Święcenie wianków na Matki Boskiej Zielnej wywodzi się ze starej chrześcijańskiej legendy – apokryfu – czyli pobożnych opowieści, które w prosty sposób tłumaczą prawdy wiary. W jednym z tych apokryfów jest piękna opowieść o śmierci i wniebowzięciu Maryi.

Gdy Matka Boża umarła, apostołowie chcieli ją pochować. Złożyli ciało w trumnie, ale musieli poczekać, bo św. Tomasz zwany niedowiarkiem – ten sam, który nie uwierzył w zmartwychwstanie, dopóki nie dotknął rany Chrystusa – spóźnił się. Gdy już wreszcie dotarł, chciał zobaczyć ciało Najświętszej Marii Panny. Po otwarciu trumny, nie było w niej ciała Maryi, a jedynie piękne, pachnące lilie i inne kwiaty i zioła.

Nazwa Matki Bożej Zielnej ma też związek z porami roku. Połowa sierpnia to czas zbiorów, pierwszych dożynek. Dlatego w tym dniu święci się kwiaty, zboża, zioła i warzywa.

Co do bukietu: najważniejsze są zioła, zwłaszcza lecznicze: piołun, dziurawiec, macierzankę, krwawnik, babkę, ale i trzewiczki (pantofelki) Matki Boskiej (tojad – trujące ziele). Według tradycji bukiet powinien się składać z 7 lub 77 różnych ziół, zbóż i kwiatów. Siódemka już w Starym Testamencie jest bowiem symbolem doskonałości. Do 7 podstawowych ziół zalicza się: rumianek, miętę, melisę, bazylię, rozmaryn, lubczyk i nasturcję. 

Poświęcone zioła, z okazji święta Matki Boskiej Zielnej co do bukietu zostały włożone, mają bowiem ogromną moc leczniczą. Te trujące – trzymają z dala od domu robactwo i choroby. Te lecznicze – będą zaparzane i gotowane, trafią do karmy zwierząt w gospodarstwie i będą wspierać domowników w chorobie.

[*Źródło: https://bialykruk.pl/wydarzenia/matki-boskiej-zielnej-czyli-wniebowziecie-najswietszej-marii-panny-co-oznaczaja-te-swieta ]

Maurzyce – niebieski skansen.

Łowicki Park Etnograficzny w Maurzycach położony jest w odległości ok. 7 km od Łowicza, przy trasie Warszawa – Poznań. Jest najbardziej niebieskim skansen jaki do tej pory widziałam, a niebieski to przecież kolor Matki Boskiej.

Do zwiedzania został udostępniony w połowie lat 80. Obecnie znajduje się tu ponad 40 obiektów, datowanych w większości na II poł. XIX i I poł. XX w. Ich rozmieszczenie ukazuje dwa historyczne układy przestrzenne łowickiej wsi: tzw. starą wieś – owalnicę z centralnym placem wioskowym, występującą w XIX w. oraz tzw. nową wieś – pouwłaszczeniową ulicówkę.

Najpopularniejszym rękodziełem ludowym w rejonie Łowicza są wycinanki. Wycinanki łowickie: dzielą się na trzy typy: kodry, gwiozdy i tasiemki. Wycinanki tworzy się poprzez wycinanie wzorów na kolorowym papierze, i naklejanie mniejszych motywów na ich większe odpowiedniki. Najczęściej używanymi motywami są roślinne ornamenty, kwiaty i koguty. Wycinanki łowickie, dzięki unikatowości na skalę światową, zyskały uznanie i sławę na całym świecie.

Obok wycinanek w Łowiczu tworzy się „pająki”, początkowo wykonywało się je z gliny i słomy a także kolorowego papieru. Dziś do tworzenia „pająków” używamy jedynie prostej słowy, nici i bibuły. Z bibuły robi się również popularne w tym regionie kwiaty, które również służą do dekoracji domów.

Kolorowe łowickie pająki zawieszane pod sufitem wyglądają jak żyrandole. Historia pająków sięga połowy XVIII wieku. Dawniej było to zajęcie na długie zimowe wieczory. Kobiety na wsiach zbierały się u jednej w chacie i robiły słomiane dekoracje. Pająka wieszano na specjalne okazje, takie jak:  święta Bożego Narodzenia, Wielkanoc, wesela czy chrzciny, pośrodku izby albo w świętym kącie. Mówiło się, że przynosi szczęście i pieniądze.

Najlepsze na pająki jest żyto. Słomki ma sztywne i ładnie się błyszczą. Wykonanie takiego pająka jest bardzo pracochłonne i zajmuje kilka, nawet kilkanaście dni.

Skansen w Maurzycach to nie tylko stare zagrody przeniesione z okolicznych wsi, ale także wiejska szkoła, przydrożne kapliczki, krzyże, stodoły czy wiatrak. Domostwa pochodzą z wielu okolicznych wsi: Złakowa Borowego, Złakowa Kościelnego czy Bogorii. W wybranych obiektach organizowane są prezentacje garncarstwa, hafciarstwa czy papieroplastyki.

Na teren skansenu przeniesiony został zespół sakralny z Wysokienic złożony z drewnianej, jednonawowej  świątyni datowanej na 1758 r. oraz dzwonnicy z 1774 r. Kościół pod wezwaniem św. Marcina, fundacji arcybiskupa gnieźnieńskiego Adama Komorowskiego, wzniesiony został w stylu barokowym. Posiada dach kryty gontem z wieżyczką z sygnaturką oraz zachowany oryginalny wystrój wnętrza złożony m.in. z ołtarzy, ambony i chrzcielnicy. Obok świątyni zlokalizowano budynek plebanii z Pszczonowa z przeł. XIX/XX w. 

Skansen Ziemi Łowickiej w Maurzycach dla mnie okazał się miejscem magicznym, panuje tam niepowtarzalny klimat. W sezonie odbywają się tu m.in. plenery malarskie oraz cieszące się dużym zainteresowaniem imprezy cykliczne jak Majówka w Skansenie, Niedziela w Skansenie, Święto Matki Boskiej Zielnej czy Żniwa, podczas których można wziąć udział w ciekawych zajęciach edukacyjnych, prezentacjach rękodzieła czy obejrzeć występy zespołów folklorystycznych.

Na zwiedzanie skansenu najlepiej zaplanować cały dzień. Od 1 maja do końca września jest otwarty w godzinach 10-18. Po zamknięciu obiektów jeszcze przez godzinę można je oglądać z zewnątrz. W kwietniu i październiku skansen można zwiedzać w godz. 9-16 (od godz. 16 do 19 zwiedzanie obiektów tylko z zewnątrz, obowiązuje wówczas bilet spacerowy). Cena biletu normalnego to 10 zł, ulgowy kosztuje 6 zł, a spacerowy 4 zł.