Wycieczka wokół „Cyganki” i Zaborowa Leśnego – Puszcza Kampinoska.

W tym roku wiosna nieśmiało zagląda do Puszczy, ciągle droczy się z zimą. Las pachnie wilgocią, niebo wiecznie kłoci się ze słońcem. W lesie cisza, gałązki jeszcze nagie, liście nie szumią na wietrze. Co jakiś czas wiatr podrywa tylko resztki zasuszonych liści z ziemi, biedne starają się zatańczyć na wietrze. Wszystko ma swój czas, po zimie przyjdzie wreszcie upragniona wiosna i przyroda odrodzi się na nowo, las znowu będzie pachniał bzem i konwaliami, liście zaszumią na wietrze. Puszcza Kampinoska jest wyjątkowa, pachnie bzem, to namacalna pamiątka po ludziach, którzy tu żyli, urodzili się i wychowali. Po ich domostwach pozostały już tylko fundamenty, piwnice ziemne, które służą teraz za zimowisko dla nietoperzy i krzaki bzu.

Bardzo lubię puszczańskie bagna, najpiękniej wyglądają wczesną wiosną, jest wtedy dużo wody. W okolicach Truskawia w Obszarze Ochrony Ścisłej „Cyganka” można podziwiać z bliska puszczańskie rozlewiska, spacerując po przystosowanych specjalnie do tego drewnianych kładkach. Najdłuższa kładka w Puszczy Kampinoskiej znajdziemy w Obszarze Ochrony Ścisłej „Kalisko” nieopodal Zaborowa Leśnego.

Przebieg trasy: Truskaw parking główny – Uroczysko „Paśniki” – Obszar Ochrony Ścisłej „Cyganka” – „Ćwikowa Góra” – Karczmisko – Mogiła Powstańców z 1863 roku – Zaborów Leśny – Truskaw (długość trasy 10,3 km).

Dzisiejsza trasa jest łatwa i przyjemna, wiedzie cały czas leśnymi drogami i ścieżkami. Sporadycznie występują odcinki piaszczyste i nierówne, wybrzuszone przez korzenie. Idealna na rodzinną wycieczkę.

Trasa wyjątkowo urozmaicona – prowadzi zarówno ubogim suchym borem, jak i odcinkami przez grądy i tereny bagienne, a także skrajem terenów otwartych. Świetna trasa na pierwszą wycieczkę po Puszczy Kampinoskiej, za czym przemawia również łatwy dojazd z Warszawy. Można tu dojechać podmiejskim autobusem linii 708 z Warszawy z Placu Wilsona. Końcowy przystanek znajduje się nieopodal parkingu.

Ruszamy z Truskawia z parkingu leśnego czarnym szlakiem w kierunku „Ćwikowej Góry” częściowo trasa szlaku wiedzie ścieżką dydaktyczną do „Karczmiska”. Trasa ścieżki jest bardzo urozmaicona, najpierw biegnie przez bagienną dolinkę Niepust z malowniczymi łąkami Uroczyska „Paśniki”, które jeszcze w latach 80. ubiegłego wieku były użytkowane rolniczo, następnie prowadzi przez turzycowiska i mineralne wyspy porośnięte urokliwymi kępami jałowców, później skrajem Obszaru Ochrony Ścisłej „Cyganka”, gdzie możemy zobaczyć grądy i łęgi, a na koniec wkracza w bory sosnowe, którymi pokryte są stoki wyniosłych wydm o swojskich nazwach „Zdrojowa Góra” i „Ćwikowa Góra” .

Wiele mijanych miejsc daje świadectwo siły witalnej przyrody. Przykładem tego są tereny wydmowe, których część jeszcze w latach 60 ubiegłego wieku była pozbawiona lasu, a rozwiewany piasek zasypywał łąki i pastwiska. Dzisiaj wydmy porastają 40-letnie bory sosnowe.

Obszar Ochrony Ścisłej „Cyganka” został utworzony w 1977 roku, na powierzchni 99,34 ha. Położony jest w bagiennej dolince Niepust, obejmując mozaikę zróżnicowanych zbiorowisk roślinnych: bory sosnowe, grądy, łęgi, zarastające turzycowiska z fragmentami starodrzewu i drzewami pomnikowymi. Nazwa pochodzi od łąki znajdującej się w jego głębi. Przy przystanku znajduje się stok wydmy porośnięty typowym puszczańskim zbiorowiskiem leśnym – borem mieszanym.

Po około 2,3 km spaceru czarnym szlakiem docieramy do „Cwikowej Góry” , krzyżują tu się szlaki czarny z czerwonym i zielonym, skręcamy w lewo w zielony szlak w kierunku Mogiły Powstańców 1863 roku.

Karczmisko – miejsce owiane legendą.

Nazwa miejsca Karczmisko pochodzi od istniejącej w XIX wieku na rozstaju dróg karczmy Niepust. Legenda głosi, że karczma nie chciała puścić spragnionych podróżnych. Nieopodal, przy Warszawskiej Drodze wiodącej z Wierszy przez Pociechę, Sieraków i Mościska do Warszawy, stała druga karczma w Pociesze. Kto więc wydarł się z objęć Niepustu mógł się pocieszyć kwartą okowity w następnej karczmie. Musiał się jednak strzec przed niebezpieczeństwem, ponieważ według innych podań w Krogulcu na bagnach na powracających z karczmy czatował diabeł.

Wówczas w tej części Puszczy Kampinoskiej znajdowało się więcej karczm. Stały przy skrzyżowaniach dróg biegnących z okolic Zakroczymia, Sowiej Woli i Głuska w stronę Warszawy. Na propinacji czyli wyszynku alkoholu, bogacił się kto mógł: miały swe karczmy lasy rządowe, mieli dziedzice, były karczmy żydowskie, a dochód niektórych z nich dorównywał dochodom uzyskiwanym z gospodarki leśnej. W karczmach i oberżach ludność wiejska piła gorzałkę i piwo, odbywały się tańce i hulanki przy dźwiękach muzyki. W karczmach zatrzymywali się również pierwsi turyści m.in. K. Wójcicki i W. Jastrzębowski.

Do naszych czasów przetrwała legenda związana ze znajdującą się kilkaset metrów na wschód „Ćwikową Górą”, gdzie mieszkał srogi zbój Ćwik, który pojmanym wbijał ćwieki w ciało i w pięty.

Krętą Drogą pomiędzy wydmami „Cygańskich Gór” do Mogiły Powstańców 1863 r. (zielony szlak).

W okolicach Karczmiska mijamy ślady wiatrołomu, w 2004 roku przeszła tu silna wichura. W ciągu kilkunastu minut wiatr zniszczył pas lasu o szerokości około 200 m i długości około 10 km, ciągnący się w kierunku północno-wschodnim od Wiktorowa do cmentarza w Palmirach. Siła wiatru była tak duża, że tysiące drzew, bez względu na gatunek i wiek, zostało połamanych bądź wyrwanych z korzeniami na powierzchni około 97 ha. Po woli las się odradza.

Docieramy do Mogiły Powstańców 1863 r., miejsca corocznych uroczystości związanych z upamiętnieniem kolejnej rocznicy powstania styczniowego. W mogile spoczywa 76 bezimiennych uczestników powstania styczniowego z oddziału Walerego Remiszewskiego, którzy zginęli 14 kwietnia 1863 r. w nierównej walce stoczonej tu z wojskami carskimi. Na mogile znajduje się metalowy krzyż upamiętniający poległych. Obok dwa pamiątkowe głazy postawione z inicjatywy społeczności ziemi mazowieckiej w 100 i 150 rocznicę powstania.

Dalej kierujemy się żółtym szlakiem w kierunku Zaborowa Leśnego. Po lewej stronie mijamy dwie maleńkie kapliczki wiszące na okazałym dębie. Tu już czuć, że do Puszczy zawitała wiosna, kwitną zawilce gajowe – pierwsze zwiastuny wiosny.

W obszarze ochrony ścisłej „Zaborów Leśny” znajdują się typowe dla Puszczy Kampinoskiej wydmy i bagna. Na piaszczystych wydmach rosną bory sosnowe z domieszką brzóz i dębów. Kontrastują z nimi położone w obniżeniu żyzne lasy liściaste zwane grądami. Są to lasy dębowe z bujnie rozwiniętym drugim piętrem grabowym z domieszką lip, klonów i olsz. Nad Kanałem Zaborowskim znajdują się łęgi olszowe. Starodrzew okalający trzy niewielkie stawy jest pozostałością po parku przy nieistniejącym już, a założonym w I połowie XIX wieku folwarku Gać Zaborowska (obecnie leśniczówka KPN – Zaborów Leśny). W 1930 roku obejmował on 2807 mórg i należał do Stefana i Zofii z Lipińskich Piłsudskich, mieszkały w nim wówczas 62 osoby.

Obszar ochrony ścisłej „Zaborów Leśny” charakteryzuje duże bogactwo gatunków fauny, w tym głównie ptaków. Występują tu głownie prawie wszystkie puszczańskie gatunki awifauny, nad ciekami spotkać można żerującego bociana czarnego.

Mały skok w bok czyli kładką przez bagna – Obszar Ochrony Ścisłej „Kalisko”.

Docieramy do Zaborowa Leśnego, biegnie tu niebieski szlak w kierunku Zaborowa, i znajduje się tu najdłuższa kładka w Puszczy Kampinoskie (kładka nad bagnem), rozciąga się Obszar Ochrony Ścisłej „Kalisko”, warto pospacerować chwilę wśród bagien. Po małej przerwie podążamy dalej w żółtym szlakiem w kierunku Truskawia, do przejścia pozostało już tylko 3,4 km.

Dotarliśmy do Truskawia, zapraszam na kolejne wirtualne wycieczki po Puszczy Kampinoskiej.