![](https://bloganki.pl/wp-content/uploads/2020/11/DSC00120.jpg)
Od ręcznika do wstążki czyli o zwyczaju zdobienia krzyży na Podlasiu.
O tym, jak wielką rolę w życiu naszych przodków odgrywał ręcznik, opowiada słowiańska legenda o zapadaniu ziemi w zimowy odpoczynek. Wszystkie węże i gady oddalają się na ten czas do Wyraju. Jeśli ktoś ma w sobie wystarczająco dużo odwagi, może ujrzeć ten gadzi pochód, gdy zdecyduje się pójść nocą do lasu. Na czele tego osobliwego pochodu idzie Wąż-Król, w złotej koronie na głowie – symbol mocy i mądrości. Nasi przodkowie radzili: nie przegapcie tego momentu, rozścielcie na ziemi ręcznik, klęknijcie na nim i oddajcie pokłon. Wąż-Król zdejmie swoją koronę i i przekaże ją wam, a wraz z nią sekretną wiedzę na temat wszechświata, mądrość, dar jasnowidzenia oraz rozumienia mowy przyrody. Tę właśnie tajemną wiedzę, kod życia i wszechświata, zaklęcia, prośby i marzenia, a także opowieści o swoim życiu wyszywały kobiety na lnianym płótnie.
![](https://bloganki.pl/wp-content/uploads/2020/11/DSC06545.jpg)
Ludowe ręczniki obrzędowe towarzyszyły mieszkańcom prawosławnego Podlasia w najważniejszych momentach ich życia, od narodzin do śmierci.
Kobieta w trakcie porodu, aby uśmierzyć ból przewieszała ręcznik przez belkę na suficie i trzymając się za jego końce rodziła. Dziecko od razu po przyjściu na świat otulano w nowy ręcznik, który towarzyszył mu do końca życia (zawinięcie to było symbolicznym przyjęciem noworodka w poczet członków rodziny). Niemowlę, po swojej pierwszej w życiu kąpieli, owijano w białą pieluszkę i przewiązywano ręcznikiem wykonanym z cienkiej tkaniny.
Każda młoda dziewczyna przed zamążpójściem miała obowiązek własnoręcznie utkać i wyhaftować odpowiednią liczbę obrzędowych ręczników.
![](https://bloganki.pl/wp-content/uploads/2020/11/DSC06542.jpg)
![](https://bloganki.pl/wp-content/uploads/2020/11/DSC06586.jpg)
![](https://bloganki.pl/wp-content/uploads/2020/11/DSC06588.jpg)
![](https://bloganki.pl/wp-content/uploads/2020/11/DSC06589.jpg)
Ręczniki obrzędowe były otaczane szczególną czcią. Stanowiły symbol życia rodzinnego, były znakiem rodu. W domu wieszano go zazwyczaj w „świętym kącie”, dekorowano tak ikony. Zgodnie z tradycją „święty kąt” znajdował się naprzeciwko pieca.
W cerkwi podczas ceremonii ślubnej, para młoda miała ręcznik pod stopami jako symbol wspólnego rozpoczęcia życia. W trakcie ceremonii obchodzili ołtarz dookoła trzy razy. Zdaniem panny młodej było wówczas zaczepić prawą nogą i ręcznik i pociągnąć go za sobą. Wierzono, że dzięki temu obecne na ślubie dziewczyny w niedługim czasie także wyjdą za mąż.
![](https://bloganki.pl/wp-content/uploads/2020/11/DSC00129.jpg)
To właśnie ręczniki były też nieodłącznym elementem pogrzebów. Tuż po śmierci zawieszano go na ikonie i w nim miała znaleźć schronienie dusza zmarłego. Haftowane ręczniki wieszano także na krzyżu pogrzebowym. Ręcznik stawał się tym samum przewodnikiem zmarłego w ostatniej drodze.
Temat niebieskich wstążeczek na pomnikach nie dawał mi długo spokoju. Z czasem miejsce ręczników zastąpiły najczęściej właśnie niebieskie wstążki. Niebieski to przecież kolor Matki Boskiej.
![](https://bloganki.pl/wp-content/uploads/2020/11/DSC07507-1.jpg)
![](https://bloganki.pl/wp-content/uploads/2020/11/DSC07508-1.jpg)
![](https://bloganki.pl/wp-content/uploads/2020/11/DSC07725-1.jpg)
![](https://bloganki.pl/wp-content/uploads/2020/11/DSC07703-1.jpg)
![](https://bloganki.pl/wp-content/uploads/2020/11/DSC07697-1.jpg)
Haftowany ręcznik jest charakterystycznym elementem dekoracyjnym kapliczek. Oprócz funkcji dekoracyjnej ozdabianie płóciennym ręcznikiem ma w tradycji ludowej charakter symboliczny (religijny). Płótno towarzyszy bowiem człowiekowi w życiowych obrzędach, świętach liturgicznych. Zawijanie ręcznika wokół krucyfiksu nadawało magicznego znaczenia i miało mieć dobroczynny wpływ poprzez kontakt z Sacrum na osobę, która ręcznik przyniosła lub wykonała.
Szczególne dekorowanie kapliczek i krzyży przydrożnych (tzw. „majenie”) odbywa się na czas świąt religijnych związanych z osobą ich patrona oraz na okres odbywających się specjalnych nabożeństw i modlitw, jak majówki lub różaniec.
![](https://bloganki.pl/wp-content/uploads/2020/11/DSC07976-1.jpg)
![](https://bloganki.pl/wp-content/uploads/2020/11/DSC07979-1.jpg)
![](https://bloganki.pl/wp-content/uploads/2020/11/DSC07981-1.jpg)
Do dnia dzisiejszego możemy spotkać na Podlasiu krzyże przydrożne, na których na wietrze delikatnie powiewa, ręcznie haftowany ręcznik ludowy. Wiele pomników na cmentarzach ozdobionych jest niebieską wstążką i w wielu domach jest jeszcze „święty kąt”. W symbolice ręcznika splatają się zatem ze sobą radość i smutek, życie i śmierć.
Lubisz to co robię? Będzie mi niezmiernie miło jeśli wypijemy razem kawę.
![](https://bloganki.pl/wp-content/uploads/2020/11/DSC07367-1-75x75.jpg)
![](https://bloganki.pl/wp-content/uploads/2020/11/DSC09500-75x75.jpg)