Budzi się wiosna w „Krainie Olędrów”. Niebieski szlak Piaski Królewskie – Gorzewnica – Kromnów

Piaski Królewski kojarzą mi się z Panem Leszkiem, ale to oddzielna historia i z kolejką leśną, która jeździła tą trasą do tartaku w Zamczysku. Dla miłośników historii kolejnictwa szlak niebieski w kierunku Gorzewnicy to idealna propozycja. Na trasie odnajdziemy bardzo dobrze zachowane szyny, widok nieziemski. Jeśli zamkniemy oczy to przy odrobinie szczęścia możemy usłyszeć odgłos lokomotywy.

W Piaskach Królewskich znajduje się dość spory parking leśny, można zostawić samochód i wyruszyć niebieskim szlakiem w stronę Kromnowa, w połowie drogi, około 2,5 km od parkingu znajduje się  Gorzewnica.

Trasa: Niebieski szlak Piaski Królewskie – Gorzewnica – Kromnów.

Znajdująca się tutaj kiedyś osada Piaski Królewskie została założona w XVIII w. jako tzw. Budy w lasach królewszczyzny. Jej pierwsi mieszkańcy – budnicy – zajmowali się karczowaniem lasu i przerobem drewna, z którego wyrabiali potaż, smołę i węgiel drzewny. Od 1903 r. pracował w Piaskach tartak. W latach 1916-17 okupanci niemieccy rozpoczęli budowę kolejek wąskotorowych służących do wywozu drewna. Tory prowadził z Zamczyska przez Piaski Królewskie nad Wisłę, skąd dalej drewno spływało. Wkrótce wybudowali drugą linię – do Rybitwy i Grochal. Gdy w 1923 r. dotarła do osady wąskotorowa Powiatowa Kolej Sochaczewska, miejsce to stało się ważnym węzłem kolejowym. Istniały tutaj rampa przeładunkowa, trójkąt do obracania lokomotyw, budynek stacyjny i studnia do poboru wody, do dzisiaj na zalesionym już fragmencie polany zachowały się resztki torów i zabytkowa zwrotnica.

W okresie międzywojennym kolejka została zmodernizowana. W czasie II wojny światowej Niemcy wznowili rabunkowy wyrąb Puszczy, pod koniec wojny zgromadzono tu duże ilości drewna di budowy trzech strategicznych mostów na Wiśle. W nocy z 6 na 7 IX 1944 r. oddział piechoty i kawalerii AK Grupa „Kampinos” zaatakował tartak. Atak powiódł się – zginęło 33 esesmanów, rozbrojono oddział pracowników z organizacji Todta, zabudowania tartaku i zgromadzony materiał spalono. Do budowy mostów nigdy nie doszło. Po utworzeniu Kampinoskiego Parku Narodowego kolejki leśne straciły swoje znaczenie, budynki tartaku i stacji kolejowej rozebrano. Do połowy 1984 r. w dni targowe kursowały tylko pociągi pasażerskie do Sochaczewa.

Po około 5 km niebieski szlak doprowadzi nas do skrzyżowania w Kromnowie, zaraz przy skrzyżowaniu będzie znak do grobu nieznanego żołnierza. Corocznie we wrześniu odbywa się przy mogile nabożeństwo w intencji żółnierzy poległych w trakcie wojny. 

„Kiedy chodziłem do tutejszej szkoły, przyszła do nas taka młoda nauczycielka. Ona zachęcała nas do tego, byśmy dbali o tę mogiłę. Robiliśmy kwiaty z papieru, paliliśmy znicze. Później szkołę zlikwidowano, a pani nauczycielka przeszła do innej placówki. Nie przeszkodziło to jednak w dalszym dbaniu o to miejsce. Nie było tu wtedy odprawianych mszy św. Zaczęliśmy to robić od 2012 roku”.

Sławomir Jaczyński

Cmentarz ewangelicki w Kromnowie – Puszcza Kampinoska.

O cmentarzy ewangelickim w Kromnowie wiem niewiele. Byłam tu kiedyś w lato, rosły wysokie paprocie i nie udało mi się wtedy odnaleźć wielu nagrobków. Przedwiośnie to idealna pora na takie poszukiwania.

W sprawie rodziny Mejster napisałam do Pana Arnolda i taką dostałam odpowiedź”

„Bardzo dziękuję za e-mail i informacje o rodzinie Meister. Stosunkowo niewiele wiadomo o rodzinie. Wiem, że Robert Meister, mąż pochowanej na Kępie Kiełpińskiej Huldy Meister, miał sześć sióstr i mieszkali razem z rodzicami Juliusem Meisterem i Agathe Meister z domu Schattschneider w Sczimieniu pod Warszawą. Julius Meister zmarł w Rosji w 1917 roku. Imiona jego córek brzmiały: Hulda, Emilie, Amalie, Auguste, Wanda, a szóste nie jest znane. To może być Mathilde, ale nie wiem. Od daty urodzenia może pasować. Ale w tym czasie było wiele rodzin o nazwisku Meister. Robert Meister mieszkał wówczas z rodziną w Łomiankach, gdzie zajmował się rolnictwem i sadownictwem”.

Wracając z Kromnowa do Leszna odwiedziłam jeszcze dawny zbór ewangelicki w Secyminie Nowym i cmentarz ewangelicki w Wilkowie nad Wisłą. 

Olędrzy z Wilkowa nad Wisłą – historia Aniki.

Pierwszy raz Anika napisała do mnie na początku stycznia tego roku. Przypadkiem trafiła na mój blog, poszukiwała wtedy informacji na temat grobów swoich przodków, którzy kiedyś mieszkali w Wilkowie nad Wisłą (rodzina Mandau-Brokopp).

Planuje przyjechać w lipcu do Wilkowa razem z mamą i z wujkiem, chce odwiedzić groby bliskich i przy okazji zobaczyć dawny zbór ewangelicki w Secyminie,

W ciągu ostatnich miesięcy Anika przeprowadziła wiele badań na temat swojej rodziny i dowiedziała się, że ma wielu krewnych w Niemczech, Kanadzie i USA, wszyscy kiedyś pochodzili z Polski.

Chciałby odwiedzić farmę swojego pradziadka Wilhelma Mandau (1973-1956), który był żonaty z Marią Hartstock (1874-1911). Wie, że miał gospodarstwo z końmi w Wilkowie, ale nie zna dokładnej lokalizacji. Jej dziadek też się urodził w Wilkowie, ale był jeszcze małym dzieckiem, kiedy jego rodzina przeniosła się do Niemiec, więc nic nie pamięta.

 

Nabożeństwa w dawnym zborze ewangelickim w Secyminie Nowym odprawiane są w drugą niedzielę miesiąca o godzinie 15:00

Anika nie mogła odnaleźć grobu jej praprababci Marii Hartstock (1874-1911). Ale wie, że zmarła w Wilkowie. Mi też nie udało się tego grobu odnaleźć, nigdzie na nagrobkach nie odlazłam Marii Hartstock, może grobu już nie ma…

Wiadomo, że rodzina Mandau przyjaźniła się z rodziną Brokopp i Hartstock.

W jednej z wiadomości Anika pisze: „Poszperałem trochę dalej na temat osób urodzonych w Wilkowie w XIX i na początku XX wieku i znalazłem wiele imion, które muszę jeszcze zestawić we właściwym stosunku do siebie w moim drzewie genealogicznym. A więc jeszcze dużo pracy przede mną 😀 Jeszcze kilka tygodni temu nie przypuszczałam, że rodziny moich przodków są tak liczne i że moi krewni są rozrzuceni po całym świecie”.

Będę ogromnie wdzięczna za informacje dotyczące niemieckich kolonistów mieszkających kiedyś w okolicach Wilkowa nad Wisłą i Kromnowa. Wiem jak ważne jest poznanie historii swoich przodków.

Kontakt do mnie: anna-lubanska@wp.pl

Lubisz to co robię?  Będzie mi niezmiernie miło jeśli wypijemy razem kawę.